Redakcja „Wolne Lektury”

h1. Nowa propozycja reformy programowej MEN [2011]

"*Reforma programowa – nowa propozycja Ministerstwa Edukacji Narodowej*":http://www1.reformaprogramowa.men.gov.pl/?redirect_count=1

h1. klasy IV-VI

Frances Hodgson Burnett „Tajemniczy ogród”;

Jan Brzechwa „Akademia Pana Kleksa”;

Carlo Collodi „Pinokio”;

Roald Dahl „Charlie i fabryka czekolady”;

Antonina Domańska „Historia żółtej ciżemki”;

Irena Jurgielewiczowa, „Ten obcy”;

Grzegorz Kasdepke „Mam prawo! Czyli nieomal wszystko, co powinniście wiedzieć o prawach dziecka, a nie macie kogo zapytać”;

Stanisław Lem „Bajki robotów”;

Clive Staples Lewis „Lew, Czarownica i stara szafa”;

Astrid Lindgren „Bracia Lwie Serce”;

Kornel Makuszyński „Szatan z siódmej klasy”;

Aleksander Minkowski „Dolina Światła”;

Ferenc Molnár „Chłopcy z Placu Broni”;

Pierdomenico Baccalario „Wrota czasu”;

Lucy Maud Montgomery „Ania z Zielonego Wzgórza”;

Edmund Niziurski – wybrana powieść (np. „Niewiarygodne przygody Marka Piegusa”, „Sposób na Alcybiadesa”);

Joanna Olech „Dynastia Miziołków”;

Anna Onichimowska – wybrana powieść (np. „Duch starej kamienicy”, „Daleki rejs”);

René Goscinny, Jean-Jacques Sempé „Mikołajek” (wybór opowiadań z dowolnego tomu);

Henryk Sienkiewicz „W pustyni i w puszczy”;

Alfred Szklarski – wybrana powieść (np. Tomek w krainie kangurów);

Dorota Terakowska „Władca Lewawu”;

Mark Twain „Przygody Tomka Sawyera”;

John Ronald Reuel Tolkien „Hobbit, czyli tam i z powrotem”;

Juliusz Verne „W 80 dni dookoła świata”;

Moony Witcher „Dziewczynka z szóstego księżyca”;

wybór mitów greckich,

baśni i legend;

wybór kolęd;

wybór pieśni patriotycznych;

wybór poezji, w tym utwory dla dzieci i młodzieży;

film i widowisko teatralne z repertuaru dziecięcego; wybrane programy telewizyjne.

h1. gimnazjum

h2. teksty poznawane w całości – nie mniej niż pięć pozycji w roku:

Jan Kochanowski – wybrane fraszki, Treny (V, VII, VIII);

William Szekspir „Romeo i Julia”;

Molier „Świętoszek” lub „Skąpiec”;

Ignacy Krasicki – wybrane bajki;

Aleksander Fredro „Zemsta”;

Adam Mickiewicz – wybrana ballada, Dziady cz. II, „Reduta Ordona”;

Bolesław Prus lub Eliza Orzeszkowa – wybrana nowela;

Henryk Sienkiewicz – wybrana powieść historyczna (np. „Quo vadis”, „Krzyżacy”, „Potop”);

wybrane wiersze następujących poetów XX wieku: Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Kazimierz Wierzyński, Julian Tuwim, Czesław Miłosz, ks. Jan Twardowski, Wisława Szymborska, Zbigniew Herbert;

Aleksander Kamiński „Kamienie na szaniec” lub Arkady Fiedler „Dywizjon 303”;

utwór podejmujący problematykę Holokaustu, np. wybrane opowiadanie Idy Fink;

Konstanty Ildefons Gałczyński – wybrane utwory;

Stanisław Lem – wybrane opowiadanie;

Sławomir Mrożek – wybrane opowiadanie;

Antoine de Saint Exupéry „Mały Książę”;

wybrana powieść przygodowa;

wybrana młodzieżowa powieść obyczajowa (np. Małgorzaty Musierowicz, Doroty Terakowskiej lub innych współczesnych autorów podejmujących problematykę dojrzewania);

wybrana powieść fantasy (np. Ursuli Le Guin, Johna Ronalda Reuela Tolkiena, Andrzeja Sapkowskiego);

wybrany utwór detektywistyczny (np. Arthura Conan Doyle'a lub Agaty Christie);

wybrane opowiadanie z literatury światowej XX wieku (inne niż wskazane wyżej);

wybrana powieść współczesna z literatury polskiej i światowej (inna niż wskazana wyżej);

inne lektury wskazane przez nauczyciela lub zaproponowane przez młodzież (przynajmniej jedna rocznie).

h2. teksty poznawany w całości lub w części (decyzja należy do nauczyciela):

Homer „Iliada” i „Odyseja” lub Jan Parandowski „Przygody Odyseusza”;

Pieśń o Rolandzie;

Juliusz Słowacki „Balladyna”;

Miron Białoszewski „Pamiętnik z powstania warszawskiego”;

Ryszard Kapuściński – wybrana książka.

Biblia (opis stworzenia świata i człowieka z Księgi Rodzaju, przypowieść ewangeliczna, hymn św. Pawła o miłości);

wybrane mity greckie.

*

Ponadto:* wybór publicystyki z prasy i innych środków społecznego przekazu; wybrany komiks; wybrane programy telewizyjne.

h1. liceum

Teksty kultury – nie mniej niż pięć dużych pozycji książkowych w ciągu roku (w klasie maturalnej nie mniej niż trzy pozycje) oraz wybrane przez nauczyciela teksty o mniejszej objętości. Nie można pominąć autorów i tytułów poprzedzonych gwiazdką*.

h2. zakres podstawowy - teksty poznawane w całości:

Sofokles „Antygona” lub „Król Edyp” (wersja literacka lub spektakl teatralny);

Bogurodzica*; Lament świętokrzyski;

Jan Kochanowski* – wybrane pieśni, treny (inne niż w gimnazjum) i psalm;

Mikołaj Sęp Szarzyński – wybrane sonety;

William Shakespeare „Makbet” lub „Hamlet”;

Adam Mickiewicz* – wybrane sonety i inne wiersze (w tym „Romantyczność”), „Dziadów część III”*, „Pan Tadeusz”;

Juliusz Słowacki – wybrane wiersze;

Cyprian Norwid – wybrane wiersze;

Bolesław Prus „Lalka”*;

Fiodor Dostojewski wybrany utwór, np. „Zbrodnia i kara”, „Łagodna”;

Joseph Conrad „Jądro ciemności”;

Jan Kasprowicz, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Leopold Staff – wybrane wiersze;

Stanisław Wyspiański „Wesele”*;

Władysław Stanisław Reymont „Chłopi” (tom I – Jesień);

Stefan Żeromski – wybrany utwór („Ludzie bezdomni”, „Wierna rzeka”, „Echa leśne”, lub „Przedwiośnie”);

Bolesław Leśmian, Julian Tuwim, Jan Lechoń, Julian Przyboś, Józef Czechowicz, Konstanty Ildefons Gałczyński – wybrane wiersze;

Jarosław Iwaszkiewicz – wybrane opowiadanie;

Bruno Schulz* – wybrane opowiadanie;

Tadeusz Borowski – wybrane opowiadanie;

Krzysztof Kamil Baczyński, Tadeusz Różewicz, Czesław Miłosz, Wisława Szymborska, Zbigniew Herbert, Ewa Lipska, Adam Zagajewski, Stanisław Barańczak – wybrane wiersze;

Miron Białoszewski – wybrane utwory;

wybrany dramat dwudziestowieczny z literatury polskiej (np. Stanisława Ignacego Witkiewicza, Sławomira Mrożka lub Tadeusza Różewicza);

wybrana powieść polska z XX lub XXI w. (np. Tadeusza Konwickiego „Kronika wypadków miłosnych”, Stanisława Lema „Solaris”, Józefa Mackiewicza „Droga donikąd”, Juliana Stryjkowskiego „Austeria”, Zofii Nałkowskiej „Granica”, Marii Kuncewiczowej „Cudzoziemka”);

wybrana powieść światowa z XX lub XXI w. (np. Franza Kafki „Proces”, Alberta Camusa „Dżuma”, George’a Orwella „Rok 1984”, Isaaca Bashevisa Singera „Sztukmistrz z Lublina”, Gabriela Garcii Marqueza „Sto lat samotności”, Umberto Eco „Imię róży”).

*Teksty poznawane w całości lub w części (decyzja należy do nauczyciela):*

*wybór mitów;*

Dzieje Tristana i Izoldy;

Miguel Cervantes „Don Kichote”;

Jan Chryzostom Pasek „Pamiętniki”;

Ignacy Krasicki – wybrana satyra lub „Monachomachia”;

Adam Mickiewicz „Dziady część IV”;

Juliusz Słowacki „Kordian”;

Witold Gombrowicz* „Ferdydurke”;

Irit Amiel – wybrane opowiadanie z tomu „Osmaleni” lub Hanna Krall „Zdążyć przed Panem Bogiem”;

Gustaw Herling-Grudziński „Inny świat”;

Ryszard Kapuściński „Podróże z Herodotem”;

Biblia (wybrane psalmy, fragmenty: „Pieśni nad pieśniami”, „Księgi Hioba”, „Apokalipsy św. Jana”);

*Ponadto:* wybrane filmy z twórczości polskich reżyserów (np. Krzysztofa Kieślowskiego, Andrzeja Munka, Andrzeja Wajdy, Krzysztofa Zanussiego), homilia Jana Pawła II wygłoszona w Warszawie na Placu Zwycięstwa (Piłsudskiego) 2 czerwca 1979 roku – nagranie telewizyjne.

h2. zakres rozszerzony - teksty poznawane w całości

Horacy – wybrane liryki;

Jan Kochanowski „Treny” (jako cykl poetycki);

poezja barokowa (np. Daniel Naborowski, Jan Andrzej Morsztyn);

wybrany wiersz z romantycznej poezji europejskiej;

Juliusz Słowacki „Kordian” lub „Fantazy”;

Zygmunt Krasiński „Nie-Boska komedia”;

realistyczna lub naturalistyczna powieść europejska (np. Honoriusz Balzak „Ojciec Goriot”, Emil Zola „Nana” lub Gustaw Flaubert „Pani Bovary”);

Stanisław Ignacy Witkiewicz „Szewcy”;

Gustaw Herling-Grudziński – wybrane opowiadanie;

Michaił Bułhakow „Mistrz i Małgorzata”;

wybrana powieść lub zbiór opowiadań z XX/XXI w. (np. Marii Dąbrowskiej, Zofii Nałkowskiej, Marii Kuncewiczowej, Józefa Wittlina, Józefa Mackiewicza, Juliana Stryjkowskiego, Andrzeja Kuśniewicza, Tadeusza Konwickiego, Stanisława Lema, Wiesława Myśliwskiego, Marka Nowakowskiego, Jerzego Pilcha, Olgi Tokarczuk, Stefana Chwina, Pawła Huellego);

wybrana powieść (lub zbiory opowiadań) dwudziestowiecznych autorów z literatury światowej (np. Franza Kafki, Thomasa Manna, Vladimira Nabokova, Alberta Camusa, Isaaca Bashevisa Singera, Johna Steinbecka, Kurta Vonneguta, Gabriela Garcii Marqueza, Günthera Grassa, Umberto Eco, Milana Kundery);

wybrane wiersze dwudziestowiecznych poetów polskich (innych niż wymienieni na poziomie podstawowym).

*Teksty poznawane w całości lub w części (decyzja należy do nauczyciela):*

wybrany esej Mieczysława Jastruna lub Zygmunta Kubiaka poświęcony kulturze antycznej;

Dante Alighieri „Boska komedia”;

Johann Wolfgang Goethe „Faust”;

Czesław Miłosz – wybrany esej;

Zbigniew Herbert – wybrany esej;

inny esej autora polskiego (np. Kazimierza Wyki, Jana Błońskiego, Marii Janion, Leszka Kołakowskiego czy ks. Józefa Tischnera, Jarosława Rymkiewicza, Jerzego Stempowskiego);

wybrany reportaż autora polskiego (np. Ryszarda Kapuścińskiego, Krzysztofa Kąkolewskiego, Hanny Krall, Henryka Grynberga);

dziennik (np. Marii Dąbrowskiej, Zofii Nałkowskiej, Jarosława Iwaszkiewicza, Witolda Gombrowicza);

Jan Paweł II „Tryptyk Rzymski”.

Biblia (fragmenty Starego i Nowego Testamentu jako konteksty interpretacyjne dla lektury dzieł z innych epok).

*Ponadto:* wybrane filmy z klasyki kinematografii światowej (np. Ingmara Bergmana, Charlesa Chaplina, Federico Felliniego, Akiry Kurosawy, Andrieja Tarkowskiego, Orsona Wellesa); spektakle teatralne (w tym Teatru TV) – przynajmniej jeden w roku; stała lektura gazety codziennej, tygodnika opinii, miesięcznika i kwartalnika.