Lista lektur według spisu MEN¶
Szkoła Podstawowa¶
I etap edukacyjny
(Kl. I-III)
Władysław Bełza - Kto ty jesteś? Polak mały!;
Jan Brzechwa - Moje ulubione wiersze;
Alina i Czesław Centkiewiczowie - Anaruk, chłopiec z Grenlandii
Wanda Chotomska - Legendy polskie;
Maria Krueger - Karolcia;
Hugh Lofting - Doktor Dolittle i jego zwierzęta;
Astrid Lindgren - Dzieci z Bulerbyn;
Kornel Makuszyński - 120 przygód Koziołka Matołka (księga I);
Alan Aleksander Milne - Kubuś Puchatek;
ks. Jan Twardowski - Patyki i patyczki;
Julian Tuwim - wiersze dla dzieci: Lokomotywa, Słoń Trąbalski;
inne wybrane utwory klasycznej literatury dziecięcej polskiej i światowej"
W ostatnich zmianach nie wyszczególnione zostały obecne poprzednio w spisie pozycje:
H. Ch. Andersen, wybór baśni;
Alina i Czesław Centkiewiczowie, Anaruk, chłopiec z Grenlandii;
M. Konopnicka, O krasnoludkach i sierotce Marysi.
Mogą one jednak być omawiane jako "inne wybrane utwory klasycznej literatury dziecięcej polskiej i światowej".
II etap edukacyjny
1.
Carlo Collodi – Pinokio;
Wiktor Gomulicki – Wspomnienia niebieskiego mundurka;
Irena Jurgielewiczowa – Ten obcy;
Rudyard Kipling - Księga Dżungli;
Józef Ignacy Kraszewski – Stara Baśń;
C.S. Lewis - Opowieści z Narnii, cz. I: Lew, Czarownica i stara szafa;
Kornel Makuszyński – Szatan z siódmej klasy;
Lucy Maud Montgomery - Ania z Zielonego Wzgórza;
Edmund Niziurski – Sposób na Alcybiadesa;
Henryk Sienkiewicz - W pustyni i w puszczy;
Alfred Szklarski - Tomek w krainie kangurów;
ks. Jan Twardowski - Zeszyt w kratkę;
Mark Twain - Przygody Tomka Sawyera;
Juliusz Verne – W 80 dni dookoła świata;
Stanisław Lem – Bajki robotów.
2.
Baśnie, legendy, opowiadania i utwory poetyckie pochodzące z regionu.
3.
Inne teksty reprezentatywne dla źródeł kultury europejskiej.
4.
Wybrane przez uczniów i nauczyciela stosownie do możliwości i potrzeb uczniów:
1) utwory prozatorskie i poetyckie wprowadzające w polską tradycję i współczesność literacką,
2) teksty reprezentatywne dla różnych rodzajów, gatunków i form artystycznego wyrazu, ze szczególnym uwzględnieniem utworów epickich, w tym odmian prozy fabularnej, literatury science fiction.
5.
Teksty użytkowe, publicystyczne, popularnonaukowe, przedstawienia teatralne, filmy, słuchowiska radiowe, programy telewizyjne.
W ostatnich zmianach nie wyszczególnione zostały obecne poprzednio w spisie pozycje:
Karol Bunsch - Dzikowy skarb (fragmenty);
Daniel Dafoe - Robinson Cruzoe;
Zbigniew Nienacki - Pan Samochodzik i Templariusze;
John Ronald Reuel Tolkien - Władca Pierścieni.
Gimnazjum¶
1. Wybrane utwory z klasyki światowej:
Biblia (fragmenty);
mitologia (wybór);
Homer - Iliada lub Odyseja (fragmenty);
Sofokles - Antygona;
Pieśń o Rolandzie (fragmenty);
William Shakespeare – Romeo i Julia;
Miguel Cervantes - Don Kichote (fragmenty);
Karol Dickens - Opowieść wigilijna lub Dawid Copperfielf (fragmenty);
Antoni Czechow - wybrana nowela;
Antoine de Saint Exupéry - Mały Książę lub Nocny lot;
Ernest Hemingway - wybrane opowiadanie.
2. Wybrane utwory z klasyki polskiej:
Bogurodzica;
Jan Kochanowski - wybrane fraszki, pieśni, psalmy i treny;
wybór poezji barokowej;
Ignacy Krasicki - wybrane bajki i jedna z satyr;
Adam Mickiewicz - wybrane bajki i ballady, Dziady cz. II, Pan Tadeusz (fragmenty);
Juliusz Słowacki - Balladyna (fragmenty);
Aleksander Fredro - Zemsta;
Henryk Sienkiewicz - wybrana nowela;
Bolesław Prus - wybrana nowela;
Stefan Żeromski - Syzyfowe prace, wybrana nowela.
3. Wybór liryki XIX wieku, wybór poezji XX wieku - w tym utwory:
Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Zbigniewa Herberta, Marii Pawlikowskiej - Jasnorzewskiej, Kazimierza Wierzyńskiego, Jana Lechonia, Tadeusza Różewicza, Wisławy Szymborskiej, Czesława Miłosza, ks. Jana Twardowskiego.
4. Wybór nowelistyki XIX i XX wieku (w tym co najmniej jeden utwór pozytywistyczny).
5. Wybrane utwory współczesnej prozy polskiej i dramatu.
6. Wybrane utwory o dorastaniu, w tym powieści dla młodzieży (np. Małgorzaty Musierowicz lub Ireny Jurgielewiczowej).
7. Przykłady literatury regionalnej, wkład literatury regionalnej do ogólnopolskiej skarbnicy literackiej.
8. Przykłady pamiętnika, dziennika, korespondencji literackich, reportażu, w tym Aleksander Kamiński - Kamienie na szaniec; Miron Białoszewski - Pamiętnik z powstania warszawskiego (fragmenty).
9. Wybrane z czasopism i prasy codziennej teksty publicystyczne, informacyjne i reklamowe.
10. Utwory zaproponowane przez uczniów i nauczyciela, w tym literatura popularna (co najmniej jeden w każdej klasie).
11. Inne składniki kultury (przedstawienia teatralne, filmy, słuchowiska radiowe, programy telewizyjne, przekazy ikoniczne, poezja śpiewana).
Lektura przykładowa:
Biblia (Pieśń nad Pieśniami, Hymn św. Pawła o miłości, Apokalipsa);
Antoni Czechow - Śmierć urzędnika;
Ernest Hemingway - Stary człowiek i morze;
Arkady Fiedler – Dywizjon 303;
Melchior Wańkowicz – Ziele na kraterze;
Jan Kochanowski – pieśń: Czego chcesz od nas, Panie...;
Adam Mickiewicz – Ballady i romanse;
Henryk Sienkiewicz - Krzyżacy;
Bolesław Prus - Kamizelka;
Zofia Kossak–Szczucka - Bursztyny;
Utwory Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Zbigniewa Herberta, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Kazimierza Wierzyńskiego, Jana Lechonia, Tadeusza Różewicza, Wisławy Szymborskiej, Czesława Miłosza, ks. Jana Twardowskiego.
Powieści dla młodzieży Małgorzaty Musierowicz lub Ireny Jurgielewiczowej.
Paweł Zuchniewicz – Wujek Karol. Kapłańskie lata Papieża;
Karolina Lanckorońska – Wspomnienia wojenne.
Nauczyciel może wybrać utwory niewymienione w wykazie „Lektura przykładowa”.
Liceum¶
Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla liceów ogólnokształcących, liceów profilowanych, techników, uzupełniających liceów ogólnokształcących i techników uzupełniających”:
Zakres podstawowy - literatura polska
Bogurodzica w kontekście poezji średniowiecznej;
Jan Kochanowski - pieśni i treny (wybór);
poezja baroku (wybór);
Ignacy Krasicki - satyry i liryki (wybór);
Adam Mickiewicz - Pan Tadeusz, Dziady cz. III;
wybrane sceny z dramatów romantycznych (w tym utwory Juliusza Słowackiego i Zygmunta Krasińskiego);
wybór poezji romantycznej (w tym utwory Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego i Cypriana Kamila Norwida);
Bolesław Prus - Lalka;
Eliza Orzeszkowa - Nad Niemnem (fragmenty);
wybór nowel pozytywistycznych;
Henryk Sienkiewicz - wybrana powieść;
wybór poezji młodopolskiej;
Stanisław Wyspiański - Wesele;
Władysław Stanisław Reymont - Chłopi, t. 1: Jesień;
Stefan Żeromski - Ludzie bezdomni, Przedwiośnie;
Witold Gombrowicz - fragmenty prozy;
wybrany utwór z prozy polskiej XX wieku (w tym utwór Marii Dąbrowskiej i Zofii Nałkowskiej);
wybrany dramat XX wieku (w tym utwór Sławomira Mrożka i Tadeusza Różewicza);
Tadeusz Borowski - wybrane opowiadania;
Gustaw Herling-Grudziński - Inny świat;
wybór poezji polskiej XX wieku (w tym utwory Bolesława Leśmiana, Leopolda Staffa, Juliana Tuwima, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Czesława Miłosza, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Tadeusza Różewicza, Zbigniewa Herberta, Mirona Białoszewskiego, Wisławy Szymborskiej, Stanisława Barańczaka i ks. Jana Twardowskiego);
wybrane fragmenty prozy dokumentalnej (reportaż, dziennik, pamiętnik) i eseistycznej;
utwory współczesne zaproponowane przez uczniów i nauczyciela;
inne teksty kultury (spektakle teatralne, filmy, utwory muzyczne, obrazy, słuchowiska, programy telewizyjne, teksty prasowe).
Literatura powszechna
wybrany klasyczny dramat starożytnej Grecji;
Horacy - wybór pieśni;
William Shakespeare - wybrany dramat;
Molier - wybrana komedia;
Johann Wolfgang von Goethe - Cierpienia młodego Wertera;
wybrana europejska powieść XIX wieku;
Joseph Conrad - wybrany utwór;
wybrana powieść XX wieku.
Lektura przykładowa
Piotr Skarga – Kazania sejmowe (wybór);
Ignacy Krasicki – Pieśń: Hymn do miłości Ojczyzny;
Stanisław Staszic – Przestrogi dla Polski (fragmenty);
Adam Mickiewicz – Konrad Wallenrod;
Juliusz Słowacki – Kordian;
Zygmunt Krasiński – Nie-Boska komedia (wybrane sceny), Listy (wybór);
Henryk Sienkiewicz - Quo vadis, Potop;
Maria Dąbrowska – Noce i dnie;
Bruno Schulz – Sklepy cynamonowe (wybrane opowiadania);
Zofia Nałkowska – Granica;
Sławomir Mrożek - Tango;
Zofia Kossak-Szczucka - Pożoga;
Tadeusz Borowski - Pożegnanie z Marią (wybrane opowiadania);
Witold Gombrowicz – Ferdydurke;
Jan Paweł II – Pamięć i tożsamość;
Ryszard Kapuściński – Cesarz;
abp Kazimierz Majdański – Będziecie Moimi świadkami...;
kardynał Stefan Wyszyński – Zapiski więzienne;
Sofokles - Król Edyp;
William Shakespeare - Makbet;
Molier - Świętoszek;
Daniel Defoe – Robinson Crusoe;
Fiodor Dostojewski – Zbrodnia i kara;
Joseph Conrad – Lord Jim;
C.S. Lewis - Listy starego diabła do młodego;
George Orwell – Folwark zwierzęcy.
Nauczyciel może wybrać utwory niewymienione w wykazie „Lektura przykładowa”.
Zakres rozszerzony - literatura polska
Jan Kochanowski - Treny;
wybrany dramat romantyczny Juliusza Słowackiego lub Zygmunta Krasińskiego;
Witold Gombrowicz - Trans-Atlantyk;
Maria Kuncewiczowa - Cudzoziemka;
Stanisław Ignacy Witkiewicz (Witkacy) – Szewcy.
Literatura powszechna
Dante Alighieri - Boska Komedia (fragmenty);
Johann Wolfgang von Goethe - Faust (fragmenty);
Franz Kafka - Proces;
Michaił Bułhakow - Mistrz i Małgorzata.
[edytuj] Lektura przykładowa
Henryk Rzewuski – Pamiątki Soplicy (wybór);
Hanna Malewska – Sir Tomasz More odmawia;
Wiesław Myśliwski – Kamień na kamieniu
Antoni Libera - Madame;
wybrany utwór polskich pisarzy emigracyjnych: Andrzeja Bobkowskiego i Józefa Mackiewicza;
Włodzimierz Odojewski – Zasypie wszystko, zawieje;
Święty Augustyn - Wyznania (fragmenty);
Platon – Obrona Sokratesa.
Nauczyciel może wybrać utwory niewymienione w wykazie „Lektura przykładowa”.