Redakcja „Wolne Lektury”

h1. Przypisy - wytyczne ogólne

h2. Modyfikowanie istniejących przypisów - *wersja 0.3*

Edytowany tekst może już być opatrzony przypisami. Mogą być to: 

[[przypisy autorskie]] - czyli przypisy pochodzące od autora dzieła

Oznaczone są one [[tagi|tagami]] (znacznikami): *<pa>...<pa>*. 

Tych przypisów zasadniczo *nie należy modyfikować*.

Wyjątek stanowią ewentualne *literówki* i *błędy interpunkcyjne*. Przed wprowadzeniem zmian należy zapoznać się z zasadami [[uwspółcześnienia|uwspółcześnienia]] tekstu, a podczas redagowania zachować ostrożność i pamiętać, że zmiany powinny być w tym przypadku właściwie czysto estetyczne.

Jeśli z jakichś względów merytorycznych uznamy za konieczne dodanie *wyjaśnienia* do przypisu autorskiego, należy to uczynić za pomocą *wtrącenia ujętego w nawiasy kwadratowe*, treść którego kończymy zaznaczeniem pochodzenia wtrącenia: --- *red. WL*:

Treść-przypisu-autora. [Treść-dodatkowego-objaśnienia --- red. WL.]

albo:

Treść-przypisu-autora [treść-dodatkowego-objaśnienia --- red. WL] dalszy ciąg-przypisu-autora.

Przejrzenie i redakcja przypisów autorskich należy do zadań przy tworzeniu *wersji 0.3* tekstu przygotowywanego do publikacji.

[[przypisy tłumacza]] - czyli przypisy pochodzące od autora przekładu danej pozycji literackiej

Oznaczone są one tagami (znacznikami): *<pt>...<pt>*. 

Do tego rodzaju przypisów stosują się te same zasady co do przypisów autorskich: zasadniczo nie modyfikujemy ich, poprawiając jedynie literówki i interpunkcję, a w razie stwierdzenia błędu merytorycznego dodajemy komentarz od redaktorki/redaktora WL ujęty w nawiasy kwadratowe i odpowiednio podpisany.

Przejrzenie i redakcja przypisów tłumacza należy do zadań przy tworzeniu *wersji 0.3* tekstu przygotowywanego do publikacji.

[[przypisy redakcji źródła]] - przypisy pochodzące od redakcji wydania z którego zaczerpnięto edytowany tekst.

Przypisy redakcji źródła oznaczone są tagami (znacznikami): *<pr>...<pr>*. 

Mogą one być włączone do wydania tekstu w bibliotece WL, jeśli nie są objęte *prawem autorskim*, tzn. jeśli redaktor zmarł odpowiednio dawno albo jeśli udostępnił on wyniki swojej pracy na wolnych licencjach. Ten rodzaj przypisów *możemy modyfikować uzasadnionych przypadkach*: 

* gdy zawierają *literówki* lub *błędy interpunkcyjne*

* gdy zawierają *błędy rzeczowe*

* gdy są niewyczerpujące bądź wymagają od czytelnika specjalistycznej wiedzy (np. językoznawczej)

* gdy są zredagowane w sposób niezrozumiały dla współczesnego czytelnika

* gdy ich treść się zdezaktualizowała i nie odpowiadają już obecnemu stanowi wiedzy

Jeśli zmiany wprowadzone w treści przypisu redakcji źródła nie mają jedynie charakteru estetycznego (poprawienie literówek i interpunkcji), ale *merytoryczny*, powinniśmy także *zmienić otaczające je tagi* (znaczniki) z <pr>...<pr> na: *<pe>...<pe>* (czyli tagi przypisu edytorskiego).

Przejrzenie i redakcja przypisów redakcji źródła należy do zadań przy tworzeniu *wersji 0.3* tekstu przygotowywanego do publikacji.

[[przypisy edytorskie]] - czyli przypisy dodawane przez redakcję WL, podczas tworzenia *wersji 0.5* przygotowywanego do publikacji utworu.

Dostrzeżone w treści przypisów edytorskich błędy merytoryczne, językowe lub literówki należy *koniecznie poprawić*. 

h2. Skróty stosowane w przypisach 

W przypisach stosować powinniśmy *zestandaryzowaną pisownię skrótów*. Piszemy np. red., nie: redakc.; fr., nie: franc., gr., nie: grec.; lm, nie: l. mn. itd. Pisownię powszechnie stosowanych skrótów należy oprzeć na zaleceniach współczesnych wydań *słowników PWN* (tam także należy sprawdzać pisownię skrótów w przypadku wszelkich wątpliwości; w przypadkach nietypowych można sięgnąć do specjalnych słowników skrótów tego wydawnictwa).

Opracowaliśmy listę typowych, najczęściej używanych skrótów.

[[Lista skrótów|Lista skrótów stosowanych w przypisach]]

[[Lista skrótów biblijnych|Lista skrótów biblijnych]]

h2. Interpunkcja i znaki specjalne 

Przyjęliśmy następującą notację interpunkcyjną:

*Znak pauzy* (em-dash) zapisujemy jako --- oddzielone spacjami, czyli za pomocą trzech dywizów (krótkich kresek wprowadzanych z klawiatury); w edytowanych przez nas tekstach *myślnik* reprezentowany jest właśnie jako pauza.

*Znak półpauzy* (en-dash) zapisujemy jako --. Półpauzę bez spacji stosujemy dla wyrażenia relacji *"od... do..."* takich jak:

* przedziały liczbowe, np. "Adam Mickiewicz żył w latach 1798--1855";

* przedziały czasowe wyrażone słownie, np. "lipiec--sierpień".

Półpauzę oddzieloną spacjami stosujemy w przypadku mieszanej relacji "od... do...": słowno-liczbowej, np. sierpień 2000 -- lipiec 2001.

*Znak dywizu* zapisywany jako pojedyncza krótka kreska bez spacji - pełni funkcję *łącznika* i zasadniczo jest *znakiem międzywyrazowym*; przykłady występowania:

* flaga biało-czerwona;

* Pawlikowska-Jasnorzewska;

* 10-dniowy;

* Warszawa 00-932;

* trzecio- i drugorzędny;

* lo-ko-mo-ty-wa; k-u-b-e-k;

* miejsce opublikowania książki, np. Warszawa-Kraków.

*Cudzysłowy podstawowe mają* postać polskich *cudzysłowów apostrofowych* („a”), w przypadku których stosujemy tzw. kodowanie symboliczne, tak więc cudzysłów otwierający zapisujemy za pomocą *dwóch przecinków*, a zamykający -- komputerowego *cudzysłowu prostego* ("): *,,a"*. Znaki te są dostępne z klawiatury, zatem taki sposób zapisu stanowi znaczne ułatwienie. Jedyną możliwością stosowania cudzysłowów apostrofowych w docelowej postaci jest każdorazowe wybieranie ich z zestawu znaków specjalnych znajdujących się poniżej okienka edycji, co w praktyce jest czynnością mniej ekonomiczną.

+Uwaga! Tytuły czasopism wyróżniamy przy pomocy cudzysłowów apostrofowych, np. ,,Tygodnik Powszechny", ,,Słowo Polskie", ,,Życie Warszawy".+

*Cudzysłowy ostrokątne niemieckie (»a«)* pełnią funkcję *cudzysłowów 2. stopnia* i używane są w przypadku wystąpienia cytatu w cytacie.

*Cudzysłowy ostrokątne francuskie («a»)* służą wyodrębnianiu partii dialogowych i przytoczeń w *utworach poetyckich*. Należy pamiętać, że cudzysłów otwierający stosujemy tylko raz! Jeżeli w naszym wydaniu źródłowym pojawiają się cudzysłowy otwierające na początku każdego wersu lub każdej strofy (w przypadku dłuższych dialogów bądź przytoczeń), należy je wykasować. Cudzysłów otwierający pozostawiamy tylko w miejscu, w którym rozpoczyna się cytowany fragment lub partia dialogowa.

+Uwaga! Kropkę stawiamy zawsze po cudzysłowie (nawet wtedy, gdy w cudzysłów brane jest całe wypowiedzenie bądź kilka wypowiedzeń). Inne znaki kończące wypowiedzenie: wykrzyknik oraz znak zapytania umieszczamy przed cudzysłowem.+

*Wielokropki* zapisujemy za pomocą trzech kropek wprowadzanych z klawiatury.

Podczas składu tekstu wszystkie znaki interpunkcyjne kodowane symbolicznie zostaną automatycznie podmienione na znaki właściwe.

*Odnośniki do Biblii* zapisujemy z podaniem *standardowego skrótu biblijnego* (dostępna jest *lista* przyjętych przez nas skrótów) i wskazaniem odpowiedniego rozdziału i wersu (z dwukropkiem oddzielającym nr rozdziału od nr. wersu), np: Pnp 1:5. Przedziały wersowe zapisujemy, jak wszystkie relacje "od... do...", za pomocą dwóch dywizów (symbolizujących półpauzę) bez spacji (np.: Pnp 1:5--7). Tak samo zapisujemy przedziały pomiędzy wersami różnych rozdziałów (np.: Pnp 1:5--2:7).

*Przypisy kończymy kropką* nawet wtedy, jeśli przypis zaczyna się słowem pisanym z małej litery (tak rozpoczyna się większość przypisów słownikowych). Jedyny wyjątek: w kontekście samoistnego wtrącenia redakcyjnego (oznaczonego nawiasami kwadratowymi); typowa sytuacja wygląda następująco:

Treść-przypisu-autora. [Treść-dodatkowego-objaśnienia --- red. WL.] 

(patrz: modyfikowanie przypisów -- przypisy autorskie); samoistne wtrącenia tego typu następują po całości przypisu oryg.

*Wielokropka poprzedzającego* słowo (np. na początku akapitu/zdania: *...Początek*) nie oddzielamy od tego słowa spacją.