Projekt

Ogólne

Profil

Co uwspółcześniamy » Historia » Wersja 7

Aleksandra Sekuła, 2012-04-08 22:30

1 2
h1. Co uwspółcześniamy
2 2
3 2
Niekiedy trzeba zmienić *nieortograficzną dziś pisownię* (np. tentent, marmór). Jedynie w najdawniejszych tekstach (od staropolskich do romantycznych) do takich wyrazów dodajemy tylko *przypisy* (np. tentent - dziś popr.: tętent).
4 2
5 5 Dorota Kowalska
Aby uniknąć mylnego rozumienia tekstu, uwspółcześniamy *interpunkcję*; wprowadzamy obowiązujące zasady *dotyczące pisowni łącznej i rozdzielnej* zgodnie z zaleceniami Słownika Ortograficznego PWN http://so.pwn.pl/zasady.php?id=629454 (np. zdawna, wrazbyście, wtedybym, któreby itp. oraz od niedawna obowiązujące zasady pisowni nie z imiesłowami: http://so.pwn.pl/zasady.php?id=629516 ); stosujemy się do współczesnej *pisowni joty* (np. harmonji - harmonii, miljony - miliony itd.).
6 2
7 2
Wyrazy z dawnym *é (tzw. e pochylonym)* zastępujemy współczesnymi formami. Wyjątek stanowią przypadki, gdy sylaba z dawnym é występuje w wygłosie wersu i łączy ją rym z innym wersem (wówczas również inne wyrazy z é, pełniące w zdaniu podobną funkcję do wyrazu rymującego się są zachowywane w dawnej formie).
8 2
 
9 5 Dorota Kowalska
Uwspółcześnienia w zakresie *fleksji* obejmują np. zmiany końcówek w Msc. i N. lp i lm: bliskiemi - bliskimi, tem - tym, mojem - moim, mię - mnie itd.
10 5 Dorota Kowalska
11 5 Dorota Kowalska
W zakresie *leksyki* (np. roztworzyć - otworzyć) i *składni* (np. jam jest - ja jestem) możemy dokonać uwspółcześnień w tekstach tłumaczonych z języków obcych, natomiast w tekstach pisarzy polskich - opatrujemy te formy przypisami, tak aby nie zacierać stylu danego pisarza.
12 2
13 2
Przy podejmowaniu decyzji o tym, czy uwspółcześniać tekst, czy dodawać przypisy, należy brać pod uwagę *wiek czytelników* (poziom nauczania zapisany jest w [[Dublin Core]]). Uczniowie pierwszych klas szkoły podstawowej powinni mieć jak najbardziej „przejrzysty” językowo tekst, zaś starsi mogą zmierzyć się z meandrami historii języka polskiego.
14 2
15 7 Aleksandra Sekuła
Przypis zamiast uwspółcześnienia wstawiamy też tam, gdzie uwspółcześnienie zepsułoby rym, np. ,,Na dnie przejrzystem. (...) Jak łzy perliste" lub rytm wiersza (przez dodanie lub ujęcie sylaby (np. w przypadku uwspółcześnienia: żem zrobił -> zrobiłem).
16 6 Dorota Kowalska
17 4 Dorota Kowalska
Wszystkie zmiany są opisywane w *notatce redaktorskiej*. Obecność opisu wprowadzonych zmian stanowi wymóg filologiczny dla wydania internetowego zamieszczanych na naszej stronie tekstów.
18 4 Dorota Kowalska
19 2
(W notatce redaktorskiej nie musimy wpisywać wszystkich przykładów danego typu zmiany, wystarczy 1-2, np. tem - tym, bladem - bladym itp. - wtedy wiadomo, że następne zaimki i przymiotniki w Msc. lp też zostały poprawione z -em na -ym. Wpisujemy tam natomiast każdą zmianę leksykalną.)
20 7 Aleksandra Sekuła
21 7 Aleksandra Sekuła
Na jakie cząstki wyrazów zwrócić uwagę? - częste zmiany:
22 7 Aleksandra Sekuła
uwspółcześnienia joty: tj -> ti, fj -> fi, mj -> mi, nj -> ni, rj -> ri, gj -> gi, dj -> di (w wyrazach np. filozofji, historji, religji, djabeł itp.).
23 7 Aleksandra Sekuła
uwspółcześnienia fleksji: mojem -> moim, swojem -> swoim, twojem -> twoim, tem -> tym (jako osobne słowo, zaimek wskazujący, jak również w końcówkach przymiotników), nem -> nym, wem -> wym, rem -> rym, szem -> szym, mem -> mym, niem -> nim, kiem -> kim.
24 7 Aleksandra Sekuła
zmiany leksykalne: niema -> nie ma (niewykrywane automatycznie w edytorze), jestto -> jest to, nietylko -> nie tylko, by -> oddzielić poprzedzając cząstkę spacją.
25 7 Aleksandra Sekuła