Co uwspółcześniamy¶

Niekiedy trzeba zmienić nieortograficzną dziś pisownię (np. tentent, marmór). Jedynie w najdawniejszych tekstach (od staropolskich do romantycznych) do takich wyrazów dodajemy tylko przypisy (np. tentent - dziś popr.: tętent).

Aby uniknąć mylnego rozumienia tekstu, uwspółcześniamy interpunkcję; wprowadzamy obowiązujące zasady dotyczące pisowni łącznej i rozdzielnej zgodnie z zaleceniami Słownika Ortograficznego PWN http://so.pwn.pl/zasady.php?id=629454 (np. zdawna, wrazbyście, wtedybym, któreby itp. oraz od niedawna obowiązujące zasady pisowni nie z imiesłowami: http://so.pwn.pl/zasady.php?id=629516 ); stosujemy się do współczesnej pisowni joty (np. harmonji - harmonii, miljony - miliony itd.).

Wyrazy z dawnym é (tzw. e pochylonym) zastępujemy współczesnymi formami. Wyjątek stanowią przypadki, gdy sylaba z dawnym é występuje w wygłosie wersu i łączy ją rym z innym wersem (wówczas również inne wyrazy z é, pełniące w zdaniu podobną funkcję do wyrazu rymującego się są zachowywane w dawnej formie).

Uwspółcześnienia w zakresie fleksji obejmują np. zmiany końcówek w Msc. i N. lp i lm: bliskiemi - bliskimi, tem - tym, mojem - moim, mię - mnie itd.

W zakresie leksyki (np. roztworzyć - otworzyć) i składni (np. jam jest - ja jestem) możemy dokonać uwspółcześnień w tekstach tłumaczonych z języków obcych, natomiast w tekstach pisarzy polskich - opatrujemy te formy przypisami, tak aby nie zacierać stylu danego pisarza.

Przy podejmowaniu decyzji o tym, czy uwspółcześniać tekst, czy dodawać przypisy, należy brać pod uwagę wiek czytelników (poziom nauczania zapisany jest w Dublin Core). Uczniowie pierwszych klas szkoły podstawowej powinni mieć jak najbardziej „przejrzysty” językowo tekst, zaś starsi mogą zmierzyć się z meandrami historii języka polskiego.

Przypis zamiast uwspółcześnienia wstawiamy też tam, gdzie uwspółcześnienie zepsułoby rym, np. ,,Na dnie przejrzystem. (...) Jak łzy perliste."

Wszystkie zmiany są opisywane w notatce redaktorskiej. Obecność opisu wprowadzonych zmian stanowi wymóg filologiczny dla wydania internetowego zamieszczanych na naszej stronie tekstów.

(W notatce redaktorskiej nie musimy wpisywać wszystkich przykładów danego typu zmiany, wystarczy 1-2, np. tem - tym, bladem - bladym itp. - wtedy wiadomo, że następne zaimki i przymiotniki w Msc. lp też zostały poprawione z -em na -ym. Wpisujemy tam natomiast każdą zmianę leksykalną.)